ابطال مبایعه‌نامه: چالش‌های قانونی و دفاع از حقوق طرفین

مدت زمان مطالعه: 7 minutes

1. تعریف اصطلاحات حقوقی ابطال مبایعنامه

مبایعه‌نامه: به سندی گفته می‌شود که در آن یکی از طرفین به‌وسیله عقد بیع، مالکیت یک مال (اعم از ملک، خودرو، یا هر نوع مال دیگر) را به طرف دیگر منتقل می‌کند. مبایعه‌نامه معمولاً شرایط معامله، قیمت، مشخصات کالا، تاریخ و سایر جزئیات معامله را مشخص می‌کند.

ابطال مبایعه‌نامه: به معنای لغو یا باطل کردن اثر حقوقی یک مبایعه‌نامه است. این اقدام ممکن است به دلایل مختلفی مانند وجود اشتباه، اجبار، تدلیس، یا نقض شرایط قرارداد صورت گیرد. پس از ابطال، اثرات حقوقی و مالی مبایعه‌نامه از بین می‌رود و طرفین به وضعیت قبل از عقد بازمی‌گردند.

فسخ و ابطال قرارداد: ابطال معمولاً به معنای از بین بردن اثر حقوقی قرارداد است، در حالی که فسخ یک قرارداد به معنای پایان دادن به قرارداد در آینده است، نه اینکه اثرات گذشته آن لغو شود.

اجبار، تدلیس، یا اشتباه: این موارد از عواملی هستند که می‌توانند باعث ابطال یک مبایعه‌نامه شوند. به‌طور مثال، اگر یکی از طرفین قرارداد به دلیل تهدید یا فریب (تدلیس) به قرارداد تن داده باشد، قرارداد می‌تواند باطل اعلام شود.

2. یک مثال برای دعوی ابطال مبایعنامه

فرض کنید آقای “رضا” ملکی را به آقای “کامران” فروخته است. پس از چند ماه، رضا متوجه می‌شود که در هنگام عقد قرارداد، کامران اطلاعات نادرستی به او داده است و قیمت ملک نیز بسیار کمتر از ارزش واقعی آن بوده است. همچنین، رضا ادعا می‌کند که به دلیل تهدید و فشار از سوی کامران، مجبور به فروش ملک شده است.

در این شرایط، رضا به عنوان خواهان به دادگاه مراجعه کرده و درخواست ابطال مبایعه‌نامه را مطرح می‌کند. او ادعا می‌کند که معامله تحت تاثیر تدلیس (فریب) و اجبار بوده و بر اساس شرایط قانونی باید مبایعه‌نامه ابطال شود. پس از بررسی ادله و مدارک، دادگاه می‌تواند مبایعه‌نامه را باطل اعلام کند و اثرات حقوقی آن را از بین ببرد.

3. بررسی شرایط قانونی ثبت دادخواست ابطال مبایعنامه

برای ثبت دادخواست ابطال مبایعه‌نامه، شرایط زیر باید وجود داشته باشد:

1. وجود مبایعه‌نامه معتبر: ابتدا باید ثابت شود که مبایعه‌نامه‌ای معتبر وجود داشته است که نیاز به ابطال دارد.
2. وجود دلیل قانونی برای ابطال: دلایل قانونی مانند تدلیس، اجبار، اشتباه یا عدم اهلیت طرفین باید اثبات شود.
3. اثبات ادعای ابطال: خواهان باید شواهد و مدارکی ارائه دهد که نشان دهد مبایعه‌نامه به دلیل عواملی مانند فریب، تهدید، یا اشتباه قابل ابطال است.
4. ارائه دادخواست به دادگاه صالح: دادخواست باید به دادگاه محل وقوع ملک ارائه شود.

ادله اثبات دعوی حقوقی ابطال مبایعنامه

برای اثبات دعوی ابطال مبایعه‌نامه، می‌توان از ادله زیر استفاده کرد:

1. گواهی‌نامه‌ها و شهادت شهود: افرادی که شاهد وقوع تدلس، تهدید یا اشتباه در هنگام عقد قرارداد بوده‌اند، می‌توانند شهادت دهند.
2. متن مبایعه‌نامه: خود سند مبایعه‌نامه می‌تواند به‌عنوان مدرک برای بررسی صحت و شرایط معامله ارائه شود.
3. اظهارنامه و مکاتبات: در صورتی که پیش از طرح دعوی، اظهارنامه یا مکاتباتی بین طرفین مبادله شده باشد که دلایل ابطال را تایید کند، این مدارک می‌توانند به‌عنوان ادله در دادگاه استفاده شوند.
4. کارشناسی و گزارش‌های تخصصی: اگر قیمت ملک یا شرایط قرارداد مغایر با عرف یا ارزش واقعی باشد، می‌توان از گزارش کارشناسی برای اثبات این ادعا استفاده کرد.

زمان درخواست ابطال: در بسیاری از موارد، برای درخواست ابطال قرارداد، باید در زمان معقولی پس از وقوع معامله اقدام شود، زیرا در برخی موارد، پس از گذشت مدت‌زمان مشخص، درخواست ابطال ممکن است پذیرفته نشود.

قدم به قدم ثبت دادخواست ابطال مبایعنامه

• مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی به همراه مدارک فوق الذکر.
  • در صورت نیاز ثبت نام در سامانه ثنا.
  • فایل دانلود شده را از طریق شبکه های مجازی “مانند ایتا، روبیکا، سروش، آی گپ”  به شماره دفتر خدمات قضایی مربوطه ارسال نمایید و منتظر فرا رسیدن نوبت خود باشید.
  • ثبت  دادخواست و اخذ پرینت دادخواست ثبت شده.
  • منتظر دریافت پیامک مبنی به “ثبت دادخواست به شماره 140352555542552525” باشید.
  • پیامک دوم مبنی بر “ارجاع پرونده به شماره 14025114658412156 به شعبه دادگاه” برای شما ارسال خواهد شد.

  • پیامک سوم مبنی بر  “ابلاغیه به شماره 1403587855131586 در سامانه ابلاغ قرار گرفت” را شما ارسال خواهد شد. با دریافت پیامک مزبور به سامانه ثنا مراجعه و ابلاغیه را مشاهده نمایید.

جدول دانلود فایل های مرتبط

دلایل ابطال مبایعه‌نامه: مهم‌ترین دلایل برای ابطال مبایعه‌نامه عبارتند از: تدلیس (فریب)، اجبار، اشتباه در محتویات قرارداد، و عدم اهلیت یکی از طرفین.

مواد قانونی ابطال مبایعنامه

1. ماده 194 قانون مدنی:

الفاظ و اشارات و اعمال دیگر که متعاملین بوسیله آن انشاء معامله مینمایند باید موافق باشد بنحویکه احد طرفین همان عقدی را قبول کند که طرف دیگر قصد انشاء آن را داشته است و الّا معامله باطل خواهد بود.

2. ماده ۳۴۸ قانون مدنی:

«بیع چیزی که خرید و فروش آن قانوناً ممنوع است یا چیزی که مالیت و منفعت عقلایی ندارد یا چیزی که بایع قدرت بر تسلیم آن ندارد، باطل است، مگر اینکه مشتری خود قادر بر تسلیم باشد.»

3.ماده ۳۵۳ قانون مدنی:

«هرگاه چیزی به عنوان جنس خاصی فروخته شود و در واقع از آن جنس نباشد، بیع باطل است و اگر بعضی از آن از غیر جنس باشد، نسبت به آن بعض باطل است و نسبت به مابقی مشتری حق فسخ دارد.»

4.ماده ۲۰۵ قانون مدنی:

«هرگاه شخصی که تهدید شده است بداند که تهدید کننده نمیتواند تهدید خود را بموقع اجرا گذارد و یا خود شخص مزبور قادر باشد بر‌اینکه بدون مشقت اکراه را از خود دفع کند و معامله را واقع نسازد آن شخص مکره محسوب نمیشود.»

5. ماده ۲۰۶ قانون مدنی:– «اگر کسی در نتیجه اضطرار اقدام بمعامله کند مکره محسوب نشده و معامله اضطراری معتبر خواهد بود»

در صورتی که دادگاه برای ابطال یک قرارداد حکم دهد، اثرات حقوقی آن قرارداد از بین می‌رود و طرفین باید به وضعیت قبل از عقد بازگردند.

پیش‌بینی خسارت‌ها: پس از ابطال قرارداد، ممکن است طرفین ملزم به پرداخت خسارت به یکدیگر شوند. در این صورت، باید خسارت‌های وارده به طرفین از طریق دادگاه تعیین گردد.