کلاهبرداری اینترنتی چیست و چگونه آن را تشخیص دهیم؟ بررسی شرایط قانونی تحقق جرم کلاهبرداری

مدت زمان مطالعه: 6 minutes

• تعریف کلاهبرداری اینترنتی

کلاهبرداری اینترنتی به معنای استفاده از روش‌های فریبنده و غیرقانونی از طریق اینترنت برای به دست آوردن پول یا اطلاعات شخصی دیگران است. این نوع کلاهبرداری ممکن است شامل سرقت اطلاعات بانکی، فیشینگ، هک حساب‌های کاربری، و ایجاد سایت‌های جعلی باشد. به زبان ساده، هرگونه سوءاستفاده از فضای مجازی برای فریب و سودجویی غیرمجاز در این دسته قرار می‌گیرد.

• حکم قانونی مرتبط با کلاهبرداری اینترنتی

کلاهبرداری اینترنتی در ایران بر اساس قانون جرایم رایانه‌ای، که در سال 1388 تصویب شد، مورد پیگرد قانونی قرار می‌گیرد. طبق ماده 13 این قانون، هر شخصی که از طریق سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، به قصد بردن مال غیر یا ضرر رساندن به غیر، اعمال متقلبانه انجام دهد، مجرم محسوب می‌شود.

مجازات کلاهبرداری اینترنتی شامل حبس از یک تا پنج سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که از قربانی گرفته است می‌باشد. همچنین، در مواردی که میزان کلاهبرداری سنگین باشد، دادگاه ممکن است مجازات سنگین‌تری تعیین کند.

 نکات مهم در طرح شکایت کلاهبرداری اینترنتی

برای طرح شکایت از کلاهبرداری اینترنتی، نیاز به رعایت شرایط و نکاتی وجود دارد:

• اثبات کلاهبرداری: شاکی باید ثابت کند که عمل متقلبانه توسط متهم انجام شده و باعث ضرر مالی به او شده است.

• ارائه مدارک مستند: برای موفقیت در طرح شکایت، باید مدارکی مانند رسیدهای بانکی، پیام‌های رد و بدل شده، و ایمیل‌های ارسالی از سوی کلاهبردار جمع‌آوری شود.

• شناسایی هویت کلاهبردار: اگر هویت کلاهبردار ناشناس باشد، شاکی می‌تواند از طریق پلیس فتا اقدام به شناسایی متهم نماید.

• مهلت قانونی: بهتر است به محض اطلاع از وقوع کلاهبرداری، اقدامات لازم را برای طرح شکایت انجام دهید تا مشمول مرور زمان نشود.

راههای اثبات کلاهبرداری اینترنتی

برای اثبات دعوای کلاهبرداری اینترنتی، ارائه ادله کافی و مستندات معتبر ضروری است. برخی از مهم‌ترین ادله عبارتند از:

• پیام‌ها و مکاتبات الکترونیکی: ارائه اسکرین‌شات از پیام‌ها و ایمیل‌های مشکوک می‌تواند به عنوان مدرک قابل قبول استفاده شود.

• رسیدهای پرداخت بانکی: اگر کلاهبردار از شما درخواست پرداخت وجه کرده است، ارائه رسیدهای بانکی به دادگاه می‌تواند اثبات‌کننده کلاهبرداری باشد.

• استعلام از پلیس فتا: در صورتی که شکایت از طریق پلیس فتا پیگیری شود، استعلام‌های رسمی می‌تواند به عنوان مدرک قوی در دادگاه استفاده شود.

• کارشناسی فنی: در مواردی که کلاهبرداری پیچیده و فنی است، ممکن است دادگاه از کارشناس رایانه‌ای برای بررسی مدارک و شواهد استفاده کند.

برای پیشگیری از کلاهبرداری اینترنتی، بهتر است از رمزهای قوی استفاده کنید، اطلاعات شخصی خود را در سایت‌های ناشناس وارد نکنید، و همیشه صحت وب‌سایت‌ها و پیام‌های ارسالی را بررسی کنید.

قدم به قدم ثبت شکایت کلاهبرداری اینترنتی

• مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی به همراه مدارک فوق الذکر.
  • در صورت نیاز ثبت نام در سامانه ثنا.
  • فایل دانلود شده را از طریق شبکه های مجازی “مانند ایتا، روبیکا، سروش، آی گپ”  به شماره دفتر خدمات قضایی مربوطه ارسال نمایید و منتظر فرا رسیدن نوبت خود باشید.
  • ثبت شکایت و اخذ پرینت شکایت ثبت شده.
  • منتظر دریافت پیامک مبنی به “ثبت شکایت به شماره 140352555542552525” باشید.
  • پیامک دوم مبنی بر “ارجاع پرونده به شماره 14025114658412156 به شعبه دادگاه” برای شما ارسال خواهد شد.

  • پیامک سوم مبنی بر  “ابلاغیه به شماره 1403587855131586 در سامانه ابلاغ قرار گرفت” را شما ارسال خواهد شد. با دریافت پیامک مزبور به سامانه ثنا مراجعه و ابلاغیه را مشاهده نمایید.

جدول دانلود فایل های مرتبط

نکته ای که لازم است مورد توجه قرار گیرد، آن است که برای ورود به سایت عدل ایران، لازم است از مرورگر های معرفی شده توسط قوه قضاییه ، از جمله مرورگر کروم، استفاده شده و همچنین، مرورگر دستگاه فرد، به روزرسانی شده باشد تا با پیغام خطای ورود، مواجه نشود. 

مواد قانونی مرتبط با کلاهبرداری اینترنتی

1. ماده 13 قانون جرایم رایانه‌ای:
   “هر کس به طور غیرمجاز از طریق سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، به قصد اضرار به غیر یا تحصیل مال، اقدام به اعمال متقلبانه نماید، به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است، یا هر دو مجازات محکوم می‌شود.”
2. ماده 66 قانون تجارت الکترونیکی:
   “هر کس در بستر مبادلات الکترونیکی، با سوء استفاده یا استفاده غیرمجاز از داده پیام‌ها، برنامه‌ها و سیستم‌های رایانه‌ای، به نام و حساب دیگری اقدام کند، به مجازات کلاهبرداری محکوم خواهد شد.”

مهلت قانونی: بهتر است به محض اطلاع از وقوع کلاهبرداری، اقدامات لازم را برای طرح شکایت انجام دهید تا مشمول مرور زمان نشود.