قرارداد کار مانند تمامی قراردادها طرفین قرارداد را ملزم به تبیعت از مفاد آن می کند. عملا با امضای قرارداد کارگر و کارمند در مقابل کارفرما متعهد به کار و کارفرما متعهد به رعایت حقوق نیرو می گردد. حال پیش از تنظیم قرارداد چه نکاتی را مد نظر قرار دهیم تا از مشکلات بعدی جلوگیری به عمل آوریم. لازم به ذکر است با توجه به اینکه در جامعه قدرت در  دست کارفرما می باشد، در سال ۱۳۶۹ جهت حمایت از کارگران و جلوگیری از سوءاستفاده کارفرمایان قانون کار، به تصویب رسید. کارفرما و کارگر، در این قانون وظیفه تنظیم قراردادی را بر عهده‌دارند. معمولا کارفرما در هنگام استخدا سفته یا چک ضمانت از نیرو دریافت می کند.

اپ وکیل سامانه جامع خدمات حقوقی؛ با اپ وکیل، وکیل خودت باش.

قرارداد کاری چیست و آیا قرارداد شفاهی معتبر است؟

قراردادهای کار به نوشته ای گفته می‌شود که در آن‌ شرایط کار به صورت کامل پیش بینی شده است. اموری از قبیل مکان و نوع و وظائف نیرو در آن ذکر شده است. و همچنین تمامی امتیازات و حقوق و مزایای نیرو با ذکر جزئیات مشخص گردیده است. در صورت دریافت تضمین شماره سفته یا چک ذکر می گردد و مشخص می شود کارفرما در چه مواردی حق شکایت دارد.

مطابق ماده ۷ قانون کار، قراردادکاری به صورت کتبی یا شفاهی است. لذا قرارداد شفاهی نیز معتبر می باشد. لیکن  توصیه می شود قرارداد حتما به صورت کتبی باشد. لیکن در صورتی که قرارداد به صورت شفاهی باشد، رابطه کاری از نظر قانونی با راهکارهای از قبیل واریز وجه های حقوقی، رد کردن بیمه و سایر موارد قابل اثبات می باشد.

مشکل قرارداد شفاهی

به دلیل عدم وجود نوشته کتبی در قرارداد شفاهی اموری مانند سفته و چک منعکس نمی شود. لذا در صورت بروز اختلاف اثبات پرداخت سفته و چک بابت ضمانت سخت می باشد. و عملا استرداد اسناد ضمانی با مشکل روبرو خواهد شد.

نکات مهم در تنظیم قرارداد کار هنگام پرداخت سفته و چک

انواع قراردادهای اداری به طور معمول در سه یا چهار نسخه تنظیم می‌شوند. به این صورت که یک نسخه از آن به اداره محل کار تحویل، یک نسخه نزد کارگر و یک نسخه نیز نزد کارفرما می‌ماند. فرم قرارداد کاری باید به گونه ای نوشته شود که برای هر دو طرف در آینده مشکل حقوقی به بار نیاورد. طرز نوشتن قرارداد کاری به این شکل است که باید تمامی بندهای لازم قرار داد کاری در آن ذکر شود. در زیر بندهایی که در قراردادکار باید به آن پرداخته شود را بررسی خواهیم کرد.

بند تضمین قرارداد: هنگام تحویل چک یا سفته ضمانتی به کارفرما حتما از سفته و چک مزبور کپی تهیه کنید. و نسخه کپی توسط کارفرما امضا شود و رسید دریافت آن را ضمیمه قرارداد نمایید. همچنین در قرارداد شماره چک یا سفته به همراه مبلغ مندرج را ذکر کنید.

باید توجه داشت که ذکر شود سفته صرفا در مواردی قابل اجرا می باشد که کارگر یا نیرو مرتکب تخلفی شود که موجب بروز خسارت به کارفرما شود.

مشخصات طرفین

تاریخ استخدام، انعقاد و مدت قرارداد

عنوان شغلی و شرح وظایف

میزان حقوق یا نحوه محاسبه حقوق مزایا

نحوه پرداخت دستمزد

قوانین و شرایط ساعات کاری

قوانین و شرایط تعطیلات  

محل انجام کار 

تعریف شرایط محرمانگی سازمان و قوانین شرکت

تمدید قرارداد

تسویه‌حساب

حداقل مدت قرارداد در قرارداد کار چقدراست؟

در رابطه با مدت قرارداد کاری براساس قانون کار و ماده ۷ آن می توان قرارداد کار را به دو نوع قرارداد کار موقت و قرارداد کار غیرموقت تقسیم کرد. همچنین در ماده ۲۵ قانون کار به قرارداد کار معین اشاره شده که با مدت معین قرارداد کار تنظیم می شود. قرارداد کار موقت برای مدت محدود بین کارفرما و کارگر منعقد می شود که اغلب مدت زمان آن کوتاه و به صورت فصلی است. تفاوت قرارداد دائم و موقت در این است که قرارداد کار دائم نوعی از قرارداد کاری است که برای زمان طولانی و مداوم برای انجام وظایف با کارگران تنظیم می شود.

تفاوت قرارداد کار معین با رسمی نیز در این است که قرارداد کار معین برای انجام کار مشخص که موضوع قرارداد نیز هست به صورت پیمانکاری میان کارگر و کارفرما تنظیم می شود. تفاوت قرارداد کار آزمایشی و موقت نیز شامل مدت زمانی است برای انجام فعالیت به صورت آزمایشی در نظر گرفته می شود و در دوران فعالیت آزمایشی افراد با مهارت های مختلف به مدت نهایتا یک ماه برای افراد تازه کار و یا نهایتا سه ماه برای افراد دارای تخصص تنظیم فرم قرارداد استخدام انجام می شود.

آیا بستن قرارداد کار بدون پایان خدمت امکان پذیر است؟

با توجه به ماده ۷ قانون اداره کار قرارداد کار به صورت کتبی یا شفاهی موجب توافق دو طرف کارگر و کارفرما برای اجرای کار در مدت زمان تعیین شده (موقت یا دائمی) می شود. از طرفی قانون اداره کار مورد قرارداد کار بدون پایان خدمت را نیز پیش بینی کرده است آن را امری غیرقانونی می داند که افراد در صورت داشتن قرارداد با فرد مشمول سربازی در دوران خدمت؛ قرارداد کار کارگر تعلیق می شود.

پس از پایان خدمت سربازی نهایتا تا دو ماه پس از آن فرد می تواند به محل کار سابق خود بازگردد. اگر کارفرما پس از اینکه از خدمت سربازی فرد دو ماه گذشت اما از پذیرش ممانعت کند این به معنای اخراج غیر قانونی طبق قانون اداره کار است. که کارگر می تواند تا ۳۰ روز به اداره کار مراجعه کارفرما را موظف به بازگشت وی کار کند. اما اگر کارفرما ثابت کند کارگر را با دلایل موجه از کار اخراج کرده است بازهم محکوم به پرداخت معادل ۴۵ روز مزد به کارگر به ازای هر سال سابقه کار وی می شود. نکته جالب توجه این است که در صورتیکه که کارگر قبل از اعزام به خدمت سربازی سوابق بیمه ای و قرارداد کاری با کارفرما داشته باشد بر طبق ماده ۱۴ قانون کار مدت زمان خدمت سربازی فرد نیز به عنوان سوابق کار و بیمه وی محسوب می شود.

نداشتن قرارداد کار با کارفرما چه پیامدهایی را به دنبال دارد؟

نداشتن قرارداد با کارفرما احتمال باخت در دعواهای مالی و حقوقی بین کارگر و کارفرما را برای کارفرما افزایش می‌دهد. این نکته حائز اهمیت است که قضات عموماً به سمت کارگران متمایل بوده و به دلیل آنکه آن‌ها را قشر ضعیف جامعه می‌دانند در تصمیم گیری اگر کارفرما مدارک کافی برای اثبات ادعای خود نداشته باشد به نفع کارگر رای خواهند داد. بر اساس ماده ۷ تنظیم قرارداد با کارگر مبنای قانونی دارد و نبستن قرارداد با کارگر هم کارگر و هم کارفرما را به دردسر می‌اندازد. در زیر تعدادی از مشکلات عدم تنظیم قرارداد را بررسی خواهیم کرد.

در صورت نبستن قرارداد رابطه کارگر و کارفرما مشمول قواعد کلی اداره کار و رفاه اجتماعی خواهد شد.

نبود قرارداد باعث می‌شود که تاریخ مشخصی برای شروع همکاری و اتمام آن وجود نداشته باشد و در این صورت امکان اخراج وی وجود ندارد.

صورت نبستن قرارداد با کارگر، وی می‌تواند درباره پرداخت تمام حقوق مالی گفته شده از کارفرما شکایت کند.